Aurretik aritu izan gara sozialdemokraziaren eta faxismoaren arteko erlazioaz; bigarrena lehenaren porrot historikoaren emaitza izan ohi da, krisi kapitalista bide demokratiko­-burgesetik gainditzeko saiakeran. Saiakera horrek burgesiaren botere politikoaren berregituraketa du xede, eta hori, ekonomiaren eta bere printzipio demokratiko-liberalen krisia medio, demokraziaren bidetik egin ezin denean, diktadura faxista baliatuta erdiesten da.

Sozialdemokraziak faxismo bilakatzeko duen joera ere aipatu izan dugu, baita joera horrek bien programarekin duen erlazioa eta programa hori gauzatu ahal izateko bi joera politikoetan Estatuak duen zentralitatea ere. Oraingoan, baina, biek xede duten klase-soziologia espezifikotik jaiotzen den kultura eta politika obrerista ditugu mintzagai.

Obrerismoa sozialdemokraziaren eta faxismoaren masa-politikaren osagai garrantzitsu bat da. Izan ere, masa-politikaren helburua doktrina bati gorputz soziala ematea bada, obrerismoa ezinbesteko bitartekari bilakatzen da mugimendu politiko horiek errotze soziala izan dezaten.

Errotze sozial horrek forma burokratiko eta autoritarioa izan behar du ezinbestean: burgesiaren diktaduraren hedapena da, tarteko kontrol-mekanismo bat erabilita, burgesiaren boterearen eta masa zabal bizigabearen arteko mendeko lotura gauzatu behar duena. Hala definitu izan dugu klase ertainaren funtzioa, burgesiaren babes talde gisa. Bestela ere esan daiteke: klase ertaina –eta bere alderdi politikoak– burgesiaren estatu-tresna da, bere botere politikoa modu efektiboan gauzatzen duena, edo botere abstraktuari menderakuntzaren forma zehatza ematen diona.

Politika obreristen xedea klase ertaina da. Bere bitartez, hau da, gizarte burgesaren instituzio burokratikoan ondo errotuta dagoen klasearen bitartez, burgesiak bere menderakuntza hedatzen du langile klasearen baitan. Zehazki, langile aristokraziaren nagusitasuna defendatzen du obrerismoak, eta efektiboa den nagusitasun horretan du bere jatorria. Horrela, sindikalgintza burokratikoaren bitartez langile subjektibitate bat sortzen da, estuki lotuta dagoena esparru fisiko berdinean lan egiten duen langile kolektiboaren korporatibismoarekin. Bata eta bestea desagertuta daudenean, ordea, langileria agortutzat ematen dute, eta subjektu berriak bilatu. Baina hori posible da, obrerismoarentzat, kultura eta politika hori sortzen diren baldintzetan ere –hau da, langile aristokrazia eta horrek industria-esparruko langile kolektiboan hartzen duen forma zehatza zentro inperialistan gehien errotutako gorputz soziala denean ere–, egiaz, langile klasea ez delako subjektu komunista iraultzailea eratzeko gorputz eta indarra.

Langile aristokraziaren nagusitasuna defendatzen du obrerismoak, eta efektiboa den nagusitasun horretan du bere jatorria

Beraz, aipatutakoa, hau da, garapen kapitalistaren ondorioz, eta lanaren banaketa internazionala medio, zentro inperialistan gertatzen den klase ertainaren eta langile aristokraziaren desintegrazio prozesuaren ondotik datorren subjektibitate obreristaren krisia, soilik itxuraz da obrerismoaren gaindipena; eta soilik gainditze faltsua delako leporatu diezaiekete erreformistek komunistei obreristak izatea, klase-gizartea, oro har, eta bereziki gizarte kapitalista, gizarte klasistaren adierazpen garatuenaren gisara, indargabetu nahi dugun heinean, eta prozesu hori langile klasearen emantzipazio prozesu gisara eta bere baitan antolatzen den mugimendu komunista gisara ulertzen dugun heinean. Izan ere, akusazio hori, klasea administrazio ekonomikoko arazo batera murrizten dutenen eta bere determinazio politiko eta soziala klase-gizartearen oinarri modura ulertzen ez dutenen aldetik soilik erator daiteke.

Bada, eta iduri dezakeenaren aurka, obrerismoak justifikazio sozial handiagoa du bere gorputz soziala desagertzen den heinean; izan ere, kontua ez da existitzen den errealitateari forma politiko bat eta kontzepzio bat ematea, baizik eta errealitate hori, hau da, tarteko engranajeen bidez gauzatzen den proletalgoaren mendekotasuna, gainditu ahal izatea eragoztea. Obrerismoa oparotasun kapitalistaren garaian ahots ozeneko adostasun sozial bat da, eta krisi kapitalistaren garaian proletarioen bazterketa aktibo eta esplizituaren politika da.

Horregatik, langileriaren goi-kaparen nagusitasunarekin jaiotzen diren kultura eta politika ez dira bere gorputz sozialarekin desagertzen, baizik eta are agerikoagoak egiten dira bere ondorioak eta mugak: obrerismoaren xede den langile-geruza gutxituarekin jarraitzen da identifikatzen klase-borroka eta langile mugimendua, baina, arrazoi kuantitatiboak medio, subjektu berriak gehitzen dira ekuaziora, klase-borroka ekonomiaren alor partzialera zokoratuz, eta errealitatea bere osotasunean eraldatzeko ezgai dela ebatziz. Bada, obrerismoa alor partzial batean eragiteko masa-politika erreformista da –baina osotasun-bokazioa duena, partzialtasun horrek gizarte kapitalistaren kontzepzio bateratua eragozten duen heinean–, bai sozialdemokraziak nola faxismoak besarkatzen dutena, eta proletalgoaren potentzia politikoen deuseztapenean oinarritzen dena.

Proletalgoaren potentzia politikoen deuseztapenean oinarritzen da

Obrerismoaren ondorio politikoak erabat kaltegarriak dira langile klasearen emantzipaziorako; are gehiago, emantzipazioaren kontzepzioari berari erasotzen dio, komunismoaren aukera itxiz. Obrerismotik ondorioztatzen da helburua ez dela errealitatea eraldatzea, dagoena beste modu batean orekatzea baizik. Horrek ere eragiten du «subjektu zapalduak» edo «bazterreko subjektuak» deiturikoen goraipatzea, eta horien lekua aldarrikatzen da indarrean den gizarte burgesak ekoitzi dituen bezala, eta ezker posmodernoak hipostasiatutako identitate gatazkatsu gisara. Horren aurrekaria obrerismoan eta klasearen zein klase-harrotasunaren goraipatzean dago, pobretutako eta sozialki baztertutako klase batentzako medizina mentala dena; izan ere, psikologia positibo baten bidez eta kolektibo batekiko borondatezko pseudopertenentzia pretentsioaren bidez, klase horren ezaugarriak eta miseriak ezkutatzen dira, ondorio politiko honekin: proletalgoaren despolitizazioa eta inposatutako baldintza bat proletalgoak berak erabakitako bizimodu gisara onartzea. Klase-harrotasun hori halabeharrez da zapalduaren goraipatzea, eta, berekin batera, zapaltzailearena.

Azken batean, obrerismoak subjektu komunistaren desegitea dakar, bere osagaia, proletalgoa, ekuazio politikotik kanpo utziz. Partzialki ulertutako ekonomiaren alorrean kabitzen den praktika bakarra ekonomia horri dagozkion legeen araberako praktika da. Klase-borroka erreforma ekonomikoen aldeko borrokekin identifikatzen du obrerismoak, politika klase ertainaren alderdi politikoek kapitalaren instituzioetan gauzatzen duten horrekin lotuz.

Horregatik, erreformismoak komuniston klase-­diskurtsoa obrerismoarekin alderatzen eta nahasten duenean –langile klaseari erreferentzia egite hutsagatik–, bere mugak aplikatzen ari zaizkio koordenatu horietatik kanpo dagoen mugimendu komunistari. Izan ere, azken horrek ez du klasea betikotu behar den izate sozial gisara ulertzen, eta ez du bere ahalmena ekonomia kapitalistara mugatzen. Komunistok subjektu iraultzailearen gorputz soziala proletalgoan identifikatzen dugunean, erreformistak ez bezala, ez gara kapitalismoaren produktu den proletalgoaren onarpen soilaz ari, zeinaren parte izateaz harro omen dauden batzuk, berau gainditzeko potentzialaz baizik, zeinak, oinarrian, gizarte berri bat ekoizteko gaitasuna bere existentzia kontraesankorrean biltzen duen.

Erreformismoak komuniston klase-­diskurtsoa obrerismoarekin alderatzen eta nahasten duenean –langile klaseari erreferentzia egite hutsagatik–, bere mugak aplikatzen ari zaizkio koordenatu horietatik kanpo dagoen mugimendu komunistari