Ander Goiatxe
Bederatzi urte Nafarroan "aldaketaren gobernua" sortu zenetik. PSN eta EH Bildu buru dituen gobernuaren arteko bosgarren akordioa. Eta, beste behin ere, gure herrialdean jendearen bizitza hobetzeko ezinbesteko tresna gisa aurkeztu dituzte horiek, horrela, langile-klasea pairatzen ari den pobretze orokorra geldiarazteko erabateko ezintasuna ezkutatu nahian.
Prezioen igoera geldiezinak, soldaten geldialdiak, lan-baldintzen prekarizazioak edo zerbitzu publikoen okerragotzeak erabateko zentraltasuna hartu dute gure egunerokotasunean, gobernuko alderdiak gauzak hobetzen ari direla sinestarazten saiatzen diren bitartean. Baina euren gezurrak ez ditu inork sinesten jada. Euren politikek ez dute inola ere arazoen sustraia erasotzen eta, azkenean, gure beharren eta interesen aurkako politika bihurtzen dira.
Adibide bat jartzearren, frogatu dute ez direla gai osasun-sistemaren kolapso-egoera konpontzeko. Lehen mailako arretaren kolapsoa edo proletarioek jasaten dituzten itxaron-zerrenda amaigabeak konpondu beharrean, eta Europar Batasunak ezartzen dituen agenda politikoa eta austeritate-politikak erabat onartuta, kudeaketa publiko-pribatuari jarraipena ematen diote eta akordioak mantentzen dituzte osasun-enpresekin; hala nola OPUSeko Klinikarekin eta San Juan de Dios Ospitalearekin, besteak beste. Eta zer esan horren guztiaren oinarri den eta inolako ardurarik gabe onartzen duten lege-aparatuari buruz; esaterako, 15/97 estatu-legea edo osasun publikoaren pribatizaziorako atea ireki zuen osasun-legearen 90. artikulua [1].
Bitartean, bloke progresista osoak jarraitzen du AHT, Nafarroako Kanala, Erdizkoa bezalako meategiak eta parke fotovoltaikoak zein eolikoak babesten. Proiektu horiei urte luzez aurre egin die herri-mugimenduak, langileentzako inolako onurarik sortzen ez dutelako eta gure lurraldea eta bertako ekosistemak suntsitzen dituztelako.
Baina kontua ez da euren utzikeriara edo ezgaitasunera mugatzen. Joan den abenduan, gobernuko alderdiek, EH Bilduren abstentzioarekin eta beraz baimenarekin, erreforma fiskal bat onartu zuten, langileei enpresei baino lau aldiz zerga gehiago ezartzen dizkiena [2]. Kapitalismoaren krisi-egoera honetan, erreforma-alderdiak ez dira gai zerga-zama enpresariei eta oligarkiari pasatzeko, horiek baitira, hain zuzen ere, estatu kapitalista finantzatzen, baldintzatzen eta kontrolatzen dutenak. Ofentsiba ekonomiko betean, beren irabaziak ziurtatzeko, banku eta multinazional handiek beren irabaziak ziurtatzen dituzte eta politika "sozialen" finantzaketa murrizten dute, eta politika horiek batez ere langileen zergetan oinarritzen dira. Baina soldata horiek, gero eta erosteko ahalmen txikiagoa dutenez, ez dira gai osasuna, hezkuntza, garraioa eta Estatuko gainerako zerbitzuak eta aparatuak sostengatzeko. Sozialdemokraziarako marjina politikoa deuseztatu egiten da langile-klasearen pobretzea handitzen den heinean. Ez dago alternatibarik, hortaz, aldarrikapen fiskal erreformistetarako. Ez dago gaitasunik zerbitzuen okertzea eta pobretze orokorra neutralizatzeko irabaziari eskua sartzen ez zaion bitartean; irabazia desjabetzen ez dugun bitartean. Eta hor dago gakoa. Behin baino gehiagotan esan dugun bezala, jabetu behar dugu bizi-baldintza eta zerbitzu doakoak, unibertsalak eta kalitatezkoak bermatzeko ezinbestekoak direla Kapitala desjabetzea eta klase esplotatzailea desagertzea.
Gainera, ekonomikoki estutzen gaituen neurrian, oligarkiak gure erantzunaren aurkako kontrol politiko eta kulturala ziurtatu behar du. Eta horretan Poliziak, errepresio-aparatu gisa, funtsezko zeregina betetzen du. Horretaz guztiaz gain, azken asteotan, EH Bildu bezalako alderdiek Foruzaingoa babestu eta aldarrikatu dute, Nafarroan beharrezkoa den erakunde gisa. Badirudi kontua ez dela jada Estatuaren tresna errepresibo horren kontra borrokatzea; zeinak jendea etxetik bota, era guztietako ekintza politikoak leherrarazi, militante politikoak torturatu eta ElHadji Ndiaye bezalako pertsona migratzaileak zigorgabetasun osoz hiltzen dituen [3]. EH Bilduren ustez, auzi nagusia da ea hemengoak diren ala ez; uniforme gorria daramaten ala berdez doazen. Baina arazoa polizia-instituzioa bera da.
Bederatzi urte dira "Erregimena kanpora" hura entzuteari utzi zitzaiola, baina Nafarroako botere kapitalistaren egiturak bere horretan jarraitzen du. Garai batean erregimenaren alderditzat jotzen zuten PSN, bazkide aurrerakoi eta ezinbesteko bihurtu da orain EH Bildurentzat. Baina hori ez da azaltzen PSN aldatu delako, baizik eta EH Bildu erabat fagozitatu dutelako dinamika instituzional kapitalistak eta bere marko sozioekonomikoak. Euskararen despolitizazioa aldarrikatzen zutelako UPNren, PSNren eta enparauen aurka egiten zuten berdinek, euren programa bera erosi dute azkenean, eta zonifikazioak indarrean jarraitzen du, gobernuan egon diren arren.
Erregimen horrek indarrean jarraitzen du Nafarroan. Nafarroako burgesiak eta herrialdean interesak dituzten multinazionalek beren estatus quoa mantentzen dute. OPUS bezalako erakundeek eragin ekonomiko eta politikoari eusten diote, jakina denez, eta osasunarekin negozioa egiten jarraitzen dute, alderdi horiek eskaintzen dizkieten akordioei eta pribilegioei esker. Badirudi Piperraken abesti hark indarrean jarraitzen duela: "Hainbeste urtetako aldaketa eta hemen ez da ezer aldatu" ("Tantos años de cambio y aquí no ha cambiado nada").
Sozialismoa edo basakeria, ez dirudi beste irtenbiderik dagoenik. Premiazkoa da, beraz, langileria berriro antolatzea borroka-gakoan. Benetako alternatiba bat garatzeko borrokan, hain zuzen ere: klase-alternatiba bat oligarkiaren, enpresarien eta alderdien aurka. Antola dezagun alternatiba sozialista.
ERREFERENTZIAK
[2] https://www.ela.eus/es/noticias/presupuesto-navarra-2024.pdf
