Testu hau idazterakoan legea Senatuaren baitan eztabaidatzen ari zen. Harrezkero, legearen izena eta artikuluen zenbakiak aldatuak izan dira. Testuak kondutan hartzen ditu zenbaki aldaketak, baina ez izenarena. Bestalde, testua idatzi eta gerora Kontseilu Konstituzionalak zentsuratuko zituen 7 artikulu, hala edo nola kondutan hartuak izan dira.

Komunista batek ez ditu behar baino gehiago idealizatzen zuzenbide estatua ala demokrazia burgesa, ongi dakielako estatuaren funtzio nagusia, azken instantzian, berau edozer formakoa izanik ere, klase baten diktadura bestearengan ahalbidetzea dela, eta ez, aldiz, interes orokor abstraktuaren bermatzea. Alabaina, ez du erran nahi epe motzean oinarrizko askatasunak defendatu behar ez direnik edota demokrazia formala defendatu behar ez denik. Langile klaseak oinarrizko eskubide politikoen beharra du, motzean erranik, horiek erraztuko baitiote egunerokoa eta kapitalismoa gainditzeko beharrezkoa zaion antolakuntza komunista. Argi izanik ere, intentsitate askoz altuagoko demokrazia erreala dagokiola proletariotzari, lehenik proletaliotzaren diktadurarekin onduko dena, eta, ondotik, klaserik gabeko gizartean, demokraziaren beharra bera inutila bilakatuko duena.

Zuzenbidean eman diren azken urteetako eraldaketak Frantzian faxistizazio prozesuaren adierazle dira. Arbitrarismoa suspertzen duen autoritarismo lerratze hori ezin da ulertu Macronen megalomania krisi soil gisa ala poliziaren arazo organiko gisa, baizik eta gainegitura-egituraren arteko harreman dialektiko gisa. Zuzenbide estatua urrezko garai ekonomikoetako luxua da. COVID-19aren gaitzak bizkortu egin du zetorkigun enegarren ekoizpen krisi kapitalistaren agerpena, ziklo ekonomiko berrirako trantsizioa hil ala biziko kontua bilakaraziz. Ziklo honek esplotazio tasa handiagoa dakar, kaleratzeak, proletarizazioa eta bizi eredu alienagarriagoa langile klasearentzat.

Beraz, indar korrelazioa alde duen honetan, burgesiak biharko ziklo ekonomikoan berebizikoa izango zaion aparatu juridiko-politiko autoritario eta errepresiboa egokitzen du, eta aztertuko ditugun legeak ezin daitezke beste molde batez ulertu. Etorkizun hurbileko miseria sozial bortitzak asaldura piztu eta oldarraldiak ekar ditzake, eta, ondorioz, langile antolakuntza, burgesiaren botereari kontrajarririko indar antagonikoa, kosta ahala kosta saihestu beharreko posibilitatea da. Hori dela eta, bultzada berri bat ematen diote delako makartismoari, zeinetan komunisten sorgin ehiza eskala handiagoan burutzen den. Hau da, burgesiak, jakina denez, antagonikoa zaion subjektua nahitaez ekoitzi behar du akumulatzen segitzeko, eta, horrenbestez, kolokan den bake soziala mantentzeko asmoz, hainbat interbentzio egin behar ditu, batez ere, bi frentetan: batetik, modernizazio kultural alienagarria areagotzen eta, bigarrenik, lan ideologikoa nahikoa ez bada, koertzio estatala baliatzen[1] (armada, polizia, aparatu juridikoa edota burokrazia). Bigarren honetan zentratuko gara, Europako Batasuneko estatuak, geroz eta gehiago, «burgesia nazionalaren (eta beraz gutxiengoaren) gainegitura errepresiboaren» forma hartzen ari baitira[2].

Burgesiak, jakina denez, antagonikoa zaion subjektua nahitaez ekoitzi behar du akumulatzen segitzeko, eta, horrenbestez, kolokan den bake soziala mantentzeko asmoz, hainbat interbentzio egin behar ditu

Azken sekuentzia legislatiboaren bitartez –eskuin muturraren onespenarekin iragan dena– mezu argia pasarazi dute kapitalaren alderdiek: «askatasunik ez, ordena sozialaren kontra altxatzen denarentzat». Horretarako gainera, salbuespen egoerak nehork baino hobeki erabiltzen dakizki burgesiak, pandemia, kasu. Anitz genuke errateko salbuespen egoera juridikoez: betetzen duten funtzioa, ordena publikoaren adiera burgesa, botere betearazlearen indartze etengabea, zuzenbide estatuaren tolesteko ahalmena… gehiegi ere, ziur aski, kolaborazio honetan auziaren nondik norakoen biltzeko. Bizpahiru ohar emanen ditugu, hala ere, salbuespen egoerei buruz, bidenabar zuzenbide estatua eta ordena sozialaren nozioak argitzera eramanen gaituztenak.

ZUZENBIDE ESTATUAREN MITOA

Ezin da zuzenbide estatua aipatu Hans Kelsen jurista positibista hizpidera ekarri gabe. Haren definizioa laburbilduz, zuzenbide estatua estatu normatiboa da zeinetan norma juridikoak, estatuaren boterea mugatze aldera, hierarkizatuak diren. Horretarako estatu mota horren zutabeak ondorengoak izan beharko lirateke: normen hierarkizazioa (Konstituzioa gainean, eta giza eskubideak), botereen arteko banaketa, berdintasuna legearen aitzinean edota estatuaren menpekotasuna legearekiko.

Azken hamarkadetan, zuzenbide estatua demokrazia liberalen neurgailutzat hartu da, baina, historiaren epaitegiak errealitatean oinarrituak ez diren abstrakzio teorikoekin egin ohi duen bezala, zuzenbide estatuaren mitoa kontingentetzat jo du, agerian utziz berau posible egiten duten oinarriak ezaba daitezkeela egoerak agintzen duenean. Izan ere, ustez bermatuak eta inalienableak genituen funtsezko eskubideak zalantzan jarri dizkigute, horiek bermatzen zituzten baldintza objektiboak okertu direnean, eta salbuespen egoera juridikoak plantan jarri behar izan direnean, behin eta berriz iusnaturalismoaren abstrakzioa baliogabetuz[3].

Salbuespen egoerek zuzenbide estatuaren eta demokrazia liberalaren behin-behinekotasuna azaleratzen dute, emana zaiguna esku batez, beste eskuarekin hartua izan dakigukeena agerian utziz. Hau da, nola mintzatu funtsezko eskubideez edota legediarengatik mugatua den botere publiko batez legedian berean horiek baliogabetu ditzaketen mekanismoak baldin badira? Zuzenbidea analizatzerakoan, paradigmaz aldatzea dagokigu beraz, usu bezala, ideologiak sortzen dituen ilusio alderantzikatuetan erori nahi ez badugu. Egitura eta gainegituraren irakurketa mekanikorik ez egiteari kasu eginez, zuzenbidea –harreman juridiko eta estatuen forma ezberdinen zientzia gisa ulertuta– eduki mailan batez ere zertaz osatua den argitu behar genuke.

Ikuspuntu materialistatik, historikoki agertzen diren harreman juridikoak harreman produktiboak baldintzatuak dira, eta, beraz, finean zuzenbidearen edukia ekonomikoki determinatua eta aldagarria da, jurista positibista zein filosofo idealisten ustetan ez bezala. Dialektikoki pentsatu behar da harreman hori, gainbalioaren erauzketara egokitzen bada zuzenbidea, berak eragin baitezake hein batean erauzketaren eboluzioarengan, klase borrokaren intentsitatearen arabera (fase historiko konkretuekin hertsiki lotua). Formaren aldetik, berriz, zuzenbidea errealitate sozialen forma fenomenal fetitxizatua besterik ez liteke, Marxen arabera[4].

SALBUESPEN EGOERAK

Hiru dira unean uneko arazoei aurre egiteko aurreikusitako salbuespen egoera juridikoak Frantziako estatuan. Larrialdi egoera horietako bat da, eta hori analizatuko dugu hemen zehazki. Beste biak, setio egoera eta botere guziak lehendakariaren esku artean kontzentratzen dituen konstituzioko 16. artikulua dira. Bakoitzaren baldintzetan ez gara sartuko baina, oro har, amankomunean dute ohizko zuzenbidea bazter batean uztearena, ordena soziala mehatxatzen duen arrisku bati aurre egiteko (erromatar zuzenbidean diktadura deitzen zitzaion horri).

Larrialdi egoerari azpimarra jarriz gero, 1955. urteko lege batekin topo eginen genuke, Aljeriako gerlari buru egiteko sortu zutena[5]. Aztertzen hasi baino lehen, ohar gaitezke bidenabar ohizko zuzenbidearen printzipioak kolokan jar ditzakela lege ordinario batek, kontsakrazio konstituzionalik ere ez duena, eta IV. Errepublika zaharrean indarrean sartu zena. Laburbiltzeko, larrialdi egoeran, V. Errepublikan lehendakariari erabat sumetitua zaion botere betearazlearen esku kontzentratzen dira usaian ez dituen hainbeste prerrogatiba, ordena publikoa kolokan jartzen duen unean uneko arazoari aurre egin diezaion. Lanjer honen aitzinean, funtsezko askatasunak murriztu daitezke (mugitzeko eta biltzeko askatasuna, manifestatzeko debekua…) eta demokraziaren kontrol mekanismoen gainetik pasa daiteke exekutibo ahalguztiduna. Demokraziaren zutabeei kalte zuzena egiten dizkion muturrezko mekanismoa denez, berme juridiko batzuei sumetitua da, Asanblea Nazionalaren kontrol minimoenera adibidez, larrialdiaren epea luzatu nahi denean.

Alabaina arrisku terroristari aurre egiteko plantan jarri zen 2015ko larrialdi egoeraren aplikazioa adibidetzat hartzen badugu, berme juridiko horien baliogabetasuna praktikan ikusiko genituzke. Hau da, aurreikusi bezala larrialdi egoerak 6 hilabete iraun beharrean, 24 hilabete iraun zituelako. Izan ere, 2015 urtetik hona (larrialdi sanitarioa kontutan harturik) kasik kopuru berdinekoak dira salbuespen egoeraren menpe eta egoera normalean iragan ditugun urteak. Egoera normalaz mintzatzea ez da hain egokia, aipatu larrialdi egoera hori analizatzen badugu, ikusten baitugu adibidez nola betikotuko ziren larrialdi egoeraren baitan hartu ziren salbuespenezko aldaketa juridikoak, larrialdi egoera bukatu eta berehala indarrean sartu zen 2017ko lege antiterroristarekin. Lege honek, botere betearazle eta administratiboaren esku uzten ditu prerrogatiba batzuk terrorismoaren kasuan, normalki botere judizialari legozkionak, etxebizitzen miaketa administratiboak edota etxeratze agindu administratiboak bezalakoak.

ORDENA PUBLIKOAZ

Goragoko definizioan garrantzitsuena den ezaugarria, zehaztu gabe utzi duguna, ordena publikoarena da. Ez da erraterik bizi dugun garaiak ez duela ezagutzen holako arriskurik, izan ere, erraterako, terrorismo jihadistaren mehatxua existitu existitzen da. Kritikatzen dena hemen, klase dominanteak egoera horiek instrumentalizatzeko duen joera da. Ordena publikoa, gainera, nozio korapilatsua da, ezaugarri moldagarri eta espekulatiboez osatua baita: segurtasuna, morala, garbitasuna, lasaitasuna, bake publikoa... Ordena publikoa zer den definitzea estatuaren esku dago, Barne ministroaren eskutan, hain zuzen. Ordena publikoaren zaintza, aldiz, barne-ministroaren peko organo polizialaren eskumena da, «biolentzia legitimoaren monopolioaren jabe dena»[6].

Legeak dioena bazterrean utziz eta ikuspuntu materialistatik analizatzen badugu nozio hori, ondorengoa agertzen zaigu: ordena publikoa, kosmobisio burgesak zehazturiko ordena soziala da –proletariotzari antagonikoa– gaur egun ordena oligarkikoaren sinonimo bilakatu dena. Lehenago zehaztu dugu, estatuak zuela ordena publikoa zer zen definitzen, eta bere menpeko organoek zutela bermatzen. Are gorago, zehaztu dugu Estatuaren rola zein zen: gutxiengoaren klase errepresioa, bestearengan. Hau da, sozialdemokraten ustetan ez bezala, estatuak ez du helburutzat klaseen arteko antagonismoak leuntzea, nahiz eta kontradikzio hortatik eratortzen den. Horiek argiturik, laster ulertu daiteke ordena publikoa statu quoaren alde lerrokatzea dela, askatasun publikoen kalterako, eta statu quoa, ororen buru, klaseetan banaturiko gizarteetan, zapalkuntzaren betikotzea dela.

Horiek argiturik, laster ulertu daiteke ordena publikoa statu quoaren alde lerrokatzea dela, askatasun publikoen kalterako, eta statu quoa, ororen buru, klaseetan banaturiko gizarteetan, zapalkuntzaren betikotzea dela

Interes orokorrez mozorroturiko interes partikular horien izenean, gainera, oinarrizko eskubideak murriztu diezazkigute. Adierazpen askatasunaren kasua da, adibidez, delitu gisara kondenatua dena, ordena publikoaren oztopo bilakatzen denean. Ez da eskubide horren gehiegizko erabilpenik egin behar, Gizakien eta Herritarren Eskubideen Adierazpenaren 10 eta 11. artikuluetan jasoa den gisan. Pablo Hassel rap kantariaren gisako kasuek –nahiz eta espainiar legedia izan– erakutsi dute zuzenbidearen ikuspuntutik zein ziren ordena publikoari kalte egin ziezaioketen adierazpenak, antolakuntza komunistarekin lerrokatzen direnak, hain zuzen. Hau da, argien filosofia liberalaren baitan giza eskubideena izan bada burgesiaren iraultza teorikoki zilegiztatu duena, behin boterea lorturik, burgesiaren dominazioa bera kolokan jartzeko modukoa zen. Beraz, burgesiak mugatu behar izan ditu, Makiaveloren irakaspenei segika: «ez gara boterera heltzen boterean mantentzea ahalbidetzen diguten bitarteko berdinekin».

Garrantzitsua iruditzen zitzaidan ondorengo legeak aztertu baino lehen salbuespen egoerez mintzatzea, salbuespen egoeretan gertatzen baitira egiturazko aldaketak, ondotik betikotzen direnak, erran gabeko oniritzi soziala lortuz. Libertizidioak[7] diren aldaketa juridiko horiek oniritzi soziala nola lortzen duten sakontzea interesgarria litzateke, eramango gintuzke ziur aski askatasuna eta seguritatearen arteko dialektika aztertzera, beldurraren instrumentalizazioa eta ideologiaren parte diren komunikabideak tarteko, baina, ur handiegitan sartuko nintzateke.

Analiza ditzagun bada, lege libertizida bezala izendatuak izan diren hiru eraldaketa juridikoak, dinamika osoaren adierazle egokiak direlakoan:

I) FITXATEGIEI BURUZKO DEKRETUAK

Makartismoak, erreferentzia egiten dio 1950. urte hasieretan garatu zen AEBko politika antikomunistari. Denboraren poderioz, adiera zabalagoa barne biltzen joan den terminoa. Orain, seguritate nazionala dela medio, talde baten askatasun politiko eta zibilen murrizketari deitzen zaio. Frantzian indarrean sartu diren 2020ko abenduko fitxategiak esanguratsuak dira, horren aldetik.

2008an DGSI (Direction Générale de la Sécurité Intérieure) eta DGPN (Direction Générale de la Police Nationale) organoak sortu ziren eta aparatu horiei beren funtzioak bete zitzaten bi datu base eman zitzaizkien: CRISTINA eta EDVIGE. Bigarren honek polemika sortu zuen bere hedadura eta edukiarengatik; izan ere, egindako balizko lege hausteengatik haratago, iritziarengatik fitxatua izatea ahalbidetzen zuelako. Frantziako Informatika eta Askatasunen Batzordeak berak (CNIL deritzona) praktika ilegal zenbait azpimarratu zituen, eta erantzun gisara 2020ko dekretuak onartu zituen gobernuak.

Dekretuek fitxategien helburua moldatu dute, datu masa handiagoa bildu ahal izateko eta pertsona kopuru handiagoari sarbidea ahalbidetzeko. Sinpleki, informazio batek balizko interes bat izanez gero, bildua izan daiteke: izan pertsonaren estatu zibilekoei buruzkoak, izan bizi ohiturak, jarrerak, aktibitate fisikoak…

Kezka gehien sortzen duen puntua ondorengoa da, ordea: orain, bil daitezke pertsona baten ideia sindikal, erlijioso, filosofiko ala politikoei buruzko datuak baita osasun egoerari buruzkoak ere. Azkenik, sare sozialetako jarduerari buruzko datuak aipatzen dira, sobera zehaztu gabe zeri egiten zaion erreferentzia. Oro har, segurtasun juridiko ezaz mintza gaitezke azken urteetako aldaketa juridikoez mintzatzerakoan.

CNILaren arabera, gainera, dekretu horiek, avant la lettre erabiliak ziren praktika batzuk legalizatzea besterik ez dute egiten. Dekretu horiek Estatu Kontseiluaren (frantziar estatuko epaitegi juridiko gorena) aitzinera eramanak izan ziren eta Estatu Kontseiluak ez zituen baztertu.

II) SEPARATISMOAREN KONTRAKO LEGEA

Separatismoaren kontrako lege gisa ezagutua den legea adoptatua izan da gobernuaren arabera islamismo erradikalari aurre egiteko. Anitz mintzatu da Frantzian azkenaldian «islamista-ezkertiarren» (islamo-gauchiste) mehatxuaz, proiektu separatistak dituen gizatalde abstraktu bat definitzeko. Zientifikotasun gutxi duen termino horren inguruan luzatzeak ez du balio.

Legeak aldaketa juridiko ugari barnebiltzen ditu, hemen baina, elkarteei dagokiena aipatuko dugu bakarrik; izan ere, Errepublikaren printzipioekin lerrokatzen ez diren elkarteen gaineko kontrol zorrotzago bat ahalbidetzen du, botereak antierrepublikartzat dituen elkarteak deuseztatu ahal izateraino.

III) SEGURTASUN OROKORRERAKO LEGEA

Segurtasun orokorraren nozioa Gerra Hotz ostekoa da, etsai komunista, estatutik kanpo zena, estatu barnekoa bilakatu zenekoa. Oro har, hitz horietan definitzen dute: «Estatu batek daukan gaitasuna segurtasun maximoa bermatzeko». Noren segurtasuna eta noren kontrakoa den, ongi badakigu.

Lege hau, arbitrariotasuna indartzen duten azken urteetako legeen antzera, gaizki idatzia eta zehazkabea da, biziki teknikoa izateaz gain. Helburua sinplea da, militantzia kriminalizatzea disuazioren bitartez. Errepresioaren paradigma aldatzen da, antizipazioan baitatza orain, intentzioa bera kriminala bilakatuz, materialki ezer egin behar izan gabe. Zuzenbide penalaren oinarrizko printzipioetatik bat da, ordea, jakitea zer eginez gero kondenatua izan zaitezkeen eta zer-nolako kondena ukan dezakezun. Trikimailu juridiko baten bitartez, manifestaria, gaizkile bilakatzen du legeak, eta terrorista, poliziaren kontra oldartzen dena.

Errepresioaren paradigma aldatzen da, antizipazioan baitatza orain, intentzioa bera kriminala bilakatuz, materialki ezer egin behar izan gabe

Legearen hitzaurrea adieraz betea da, nozio berri bat erditzerakoan: «seguritate continuuma». Legearen izpiritua, motzean, segurtasuna bermatzeko burgesiak eskura duen agente potentzial oro mobilizatzea da. Ohizko agenteetatik at: udaltzaingoak eta segurtasun pribatuko agente eta operatzaileak aipatuak baitira.

Legearen lehen tituluaren baitako artikuluetan hain zuzen ere polizia munizipalaren eskumenak handituak dira, hala nola: infrakzio gehiagoren kontrolatzeko eskumena, fitxategi batzuetarako sarbidea, isunak ezartzeko eskumen handiagoa (drogak) edota palpazioak eta zaku miaketak elgarretaratzeetan. Finean, polizia munizipala, geroz eta gehiago, polizia judizialaren luzamendua bilakatzen ari da. Alta, polizia judizialak prerrogatiba juridiko gehiago ditu, konstituzioaren arabera oinarrizko eskubideei dagozkienez zuzenbide penalaren eta epailearen menpe diharduelako; polizia munizipalaren kasuan, anbiguoagoa da, eta horretarako, Kontseilu Konstituzionalak zentsuratu du lehen artikulua. Izan ere, konstituzioko 66. artikuluak dio askatasun indibidualen guardia autoritate judiziala dela eta ez beste nehor. Bestalde, kontseiluak atzera bota du 2. artikulua zaldun legislatiboa zelakoan erran nahi baitu, zerikusirik ez zuela legearen helburuekin (okupazioaren kasuan polizia munizipalaren eskumenari buruz).

Boterea geroz eta esku gutxiagotan kontzentratzen den horretan, botere honek geroz ta agente gehiago ditu bere zerbitzuko. Botere betearazlea ordezkatzen duten organoak lokalki, geroz eta indartsuagoak dira: prefeta, botere betearazlearen ordezkari lokala, da adibiderik argigarriena.

Legearen bigarren tituluaren baitako artikuluak biztanleriaren gaineko kontrol sozialean segurtasun pribatua integratzeari buruzkoak dira. Eskumen zabaldua eskainia zaie agente pribatuei, botere poliziala azpikontratatua izateraino (palpazioa, fitxategi batzuetarako sarbidea…). Auzi larria da, agente pribatuek agente ofizialek duten kontrol minimoaren gainetik ere jarduteko ahalmena baitute, eta haien leialtasuna diruarekiko soilik baita. Legearen arazorik handiena hori da, zigorgabetasuna handitzen duela, errekurtsoak geroz eta korapilatsuagoak bilakatuz; nola zinpeko agenteekiko, hala agente pribatuekiko.

Legearen arazorik handiena hori da, zigorgabetasuna handitzen duela, errekurtsoak geroz eta korapilatsuagoak bilakatuz

Zigorgabetasuna inbokatu badugu, IGPN (Inspection Générale de la Police) ala «poliziaren polizia» ezin da aipatu gabe utzi. IGPNak kontrolatu behar ditu poliziaren terreinuko deribak. Alabaina, autonomia maila baxuko barne zerbitzua da, etengabe hierarkiari azpiratua eta azken instantzian barne-ministroari, zeinak adierazi duen duela gutxi ez zuela onartzen biolentzia polizialaz mintzatzea Frantzian. Gaineratu egin zuen ere, polizia ez zela biztanleriaren zerbitzuko, baizik eta estatuaren mesedetan (ez ote da hau miliziaren definizioa?). Horrez gain, IGPNak poliziaren deontologia aplikarazi beharra du, baina, deontologiaren aldetik eman diren aldaketa batzuk ere ezin dira aipatu gabe utzi, nahiz eta ontologikoki ala esentzian, polizia -errepresio erakunde gisa- jadanik hala zen. Adiera nabarmeneko aldaketa semantikoak burutu dituzte, hala nola, askatasun indibidualen defendatzaile izatetik, agente polizialak legeen defendatzaile izatera pasa dira. Bakearen defendatzaile izatetik, ordenaren mantentzeko indarra izatera pasa dira. Eta azkenik, Errepublikaren defendatzaile izatetik, interes nazionalen defendatzaile izatera pasa dira.

Frantzian, «segurtasuna» ogibidetzat dutenak, gaur egun, 250.000 pertsona inguru dira. Polizia munizipala (25.000) eta agente pribatuak (165.000) gehituz, orotara, 450.000 pertsona inguru daude kontrol sozialera dedikatuak. Ezin aipatu gabe utzi militarrak, espazio publikoetan geroz eta presenteago direnak.

Agente gehiago beraz, teknologia geroz eta puntakoen jabe, zer esanik ez. «Tekno-poliziaren» garaietarako salto ofiziala dugu lege hau, teknologia berrien erabilpen poliziala zilegiztatzen duena, hirugarren tituluaren baitako artikuluen bitartez (soinu eta usain kaptoreak, kaptore termikoak, irudiak, ezagupen faziala...). Hobeki erranik, jadanik erabiliak ziren praktikak legeztatzen dituen neurria da. Teknikoki posible dena, zuzenbideak posible egitea xede duena.

47. artikuluan, adibidez, droneak hizpidera ekartzen dira, beren erabilpenaren hipotesiak zerrendatuz. Zerrenda lasaigarria izan beharrean, beldurgarria da. Dronearen erabilerak arazo bat dakar, jende multzo handi bat identifikatzeko daukan gaitasuna, alegia. Hau da, legedia europarrean, norbait identifikatzea posible bada, orduan «datu tratamendu» gisara kontsideratua da legearen arabera eta halabeharrez finalitate juridiko batez motibatua izan behar du. Estatu Kontseiluak (epaitegi juridiko gorenak) seinalatu zuen legearen urraketa hura, baina praktikak berdin-berdin segitzen du. Aldi honetan, Kontseilu Konstituzionalak du seinalatu, 47. artikulua zentsuratuz, bizi pribatuari egin urraketa handiegia zelakoan eta ordena publikoaren babesak ez zuela holakorik justifikatzen.

Agente pribatuak «seguritate continuum» horretan integratzeaz gain, operatzaile pribatuak ere integratuak dira, delegazioa eta informazio trukea indartuz (sare sozialetako datuak, banketxekoak, garraioetakoak etab.). Esperimentalki indarrean sartu beharra zen 62. artikulua aipa dezagun: artikulu horrek zioen garraioetako kamera erabil zitekeela, helburu polizialetarako. Ideia sinple bati jarraikiz: kamera batek autobusaren bidai guziak grabatuko zituzkeen, eta irudiak poliziaren eskura emanen, arrisku larri bat izanez gero. Parisen, autobus bat 3 minutuero pasatzen da, pentsa datu masa. Are beldurgarriagoa industria 4.0ak ahalbidetuko duenean datu masa horren tratamendu adimentsua (5Ga, inteligentzia artifizialen optimizazioa…). Kontseilu Konstituzionalaren erabakiak artikulu hau kendu du.

Legearen ondorengo artikuluetan, klase dominanteari berebizikoa zaion organo polizialari –errepresio-erakunde gisa– eta polizia sindikatu indartsuei eginiko opariak dira. Tristeki famatu egin den 24. artikulu ohia tarteko. Azken honek kasu berezia merezi du, frantses mozala deituriko honek hautsak harrotu baititu. 1881ko prentsa askatasunaren legea modifikatu nahi zuen, indar polizialen irudien gogo txarreko difusioa larriki zigortuz. Senatuak berridatzi du, delitu berri bat sortuz, bidenabar: «identifikaziorako delitua». Indar polizialaren integritate fisiko ala psikikoari kalte egiten bazion irudien elkarbanatzeak, eta intentzionalki egina bazen, zigorgarria zen. Kontseilu Konstituzionalak dionaz, legegileek ez dute behar zen bezala definitu gogo txarra eta artikuluaren zehaztasun ezaren aitzinean, artikulua zentsuratu dute. Ez da dudarik atetik kanporatu duten dispositibo hori, leihotik berriz sarrarazten ahaleginduko dela legegilea.

Oihartzun handiko artikulua izan da prentsa askatasuna ukitzen zuen heinean, eta bide beretik, kazetariak ukitzen zituen heinean. Europako Komisioak berriz adierazi du, pluralismoa eta prentsa askatasuna demokraziaren zutabeen artean zirela. Kazetarien independentziaz anitz mintzo da bere burua progresistatzat duen komisioa, baina, hitz gutxi egiten du kazetariak enplegatzen dituzten mass media-en independentzia ezaren inguruan, oligarkiaren jabetza pribatuak direnak. Errealki, errangarria eta erranezina zehaztua izateaz gain, behar den bezala informatzeko eskubidea galarazten badigute oligarkiaren esku diren komunikabideek, zail egin dakiguke adierazpen askatasunaz mintzatzea kontsekuenteki.

Azkenik, legearen laugarren titutlua aipa dezakegu, agente polizialen segurtasun eta zigor penalei buruzkoak. Izan ere, poliziari eraso eginez gero kondena zorrotzagoa aurreikusten zuen testuak eta preso sozialek dituzten kartzelako abantailak kentzen zituen, zigor murrizketak bezalakoak, terroristei dagozkien presondegi baldintzak inposatuz. Konstituzio Kontseiluak zentsuratu du.

Konstituzio Kontseiluaren erabakia berri ona izan arren, ilusioetan ez gaitzala gal. Lehenik, gainean aipatu bezala, jadanik erabiliak ziren praktikak legeztatzera baizik ez zetorrelako legea eta bigarrenik, aldez edo moldez heldu diren legeetan adoptarazten entseatuko diren kontra erreforma juridikoak baitira. Burgesiaren ezaxola geroz eta handiagoak oinarrizko eskubideekiko agerian uzten du hil ala biziko kontuak zaizkiola aldaketa juridiko horiek, etorkizun arriskutsu baten atarian hartzen diren horietakoak. Parisko prefetak manifestari bati bota egiak beti ber intentsitatearekin balio digu beraz: «ez gara ber bandokoak».

OHARRAK

1. Antonio Gramsciren bereizketa da, hegemonia kulturala eta koertzio estatalaren artekoa (bere hitzetan: «cuirassé de coercition»).

2. Leninen estatu burgesaren ikuspegia marrazten da hemen, bere bi elementuetan: gutxiengoaren diktadura bortitza gehiengoarengan. Michel Clouscard-ek defendatzen duen tesiaren arabera, hastapenean nazio estatuak izan badira kapitalismoaren garapenerako marko egokiak, hertsiegiak zaizkio orain burgesiari. Beraz, Europar Batasunak gauzatzen duen balkanizazio prozesuaren aitzinean, dialektikoki nazio estatuak burgesiaren kontrako erresistentzia marko bilaka litezke.

3. Zuzenbide naturalaren teorian, gizakiak naturatik baditu eskubide eta askatasun inalienableak eta beraz estatu ororen helburua liteke eskubide horien bermatzea. Giza eskubideak zuzenean ikuspegi horretatik eratortzen dira, eta beraz formalki, berdintasuna de iure konsakratzen badu, inegalitate materiala de facto zilegitasunez konsakratzeko da (luzaz adibidez, «herritar aktiboa» zenak bozka zezakeen bakarrik, errolda-sufragioaren mekanismoarekin)

4. Marxen analisia garatuagoa da noski, nahiz eta F. Merhring-i idatzitako 1893. urteko gutun batean, Engelsek autokritika egiten duen erranez bi iraultzaileek garapen teorikoetan lehentasuna eman ziotelako edukiari, formari baino.

G. Lukacs-ek «proletaliotzaren kontzientzian eta reifikazioan» sakonduko du zuzenbidearen analisi «formala». Evgeny Pasukanis, lan horietarik abiatuko da La théorie générale du droit et du marxisme liburua idazteko.

5. Nicolas Sarkozy-k ere larrialdi egoera erabiliko zuen gerora 2005an auzoetako proletariotzaren altxamenduen kontra.

6. Max Weber soziologo atzerakoiaren formula da, Le savant et la politique liburuan. Leninen kontzepzioaren arabera, proletariotzak biolentziaren antolakuntzaren gidaritza hartu beharra du. Hau egitean, gutxiengoaren diktadura izatetik, gehiengoaren diktadura izatera pasatzen da estatua eta bide berez, estatu burgesatik estatu proletariotzara. Zentzu horretatik eredugarriak dira Parisko Komunaren lehen dekretuak: Armada Permanentea disolbatzearena, langile klase armatuaren ordez eta poliziaren botere berrira sumetitzearena.

7. Segurtasun Orokorraren Legearen kontrako mugimenduetan erabili izan den terminoa da, juridikoki baliorik gabea.