%83,5eko parte-hartze errekorrarekin (1990eko bateratzetik izan den handiena), Alemanian atzo egin zituzten hauteskunde orokorrak, aurreratu egin baitzituzten parlamenturako bozak. Olaf Scholz kantzilerrak 2024. urtearen amaieran deitu zuen hauteskundeetara, berak gidatzen duen Alderdi Sozialdemokratak (SPD), Berdeek eta Alderdi Liberal Demokratak (FDP) koalizio-gobernua hautsi ostean.

Batasun Demokrata Kristauak (CDU) eta Batasun Sozial Kristauak (CSU) osatutako aliantza kontserbadoreak, Friedrich Merzek gidatuta, botoen gehiengoa lortu du azken bozetan (%28,5), baina ez du gehiengo absoluturik eskuratu. Bigarren geratu da Alemaniarentzako Alternatiba (AfD), eskuin muturreko alderdia, inoizko emaitzarik onena erregistratuz (%20,8) eta oposizio gisa sendotuz. Eta, zalantzarik gabe, galtzaile nagusia SPD izan da, aurreko hauteskundeekin alderatuta, beherakadarik handiena jasan baitu botoetan (-%9,3). Bigarren Mundu Gerra amaitu zenetik izandako emaitzarik txarrena da (%16,4). Berdeak %3,1 jaitsi dira, botoen %11,6 eskuratuz.

CDU/CSUk aliatuak bilatu beharko ditu orain gobernua osatzeko, Bundestagen 316 eserleku behar baititu gehiengoa lortzeko. Koaliziorako aukeren artean daude SPD edo/eta Berdeak. "Negoziazioak zailak izango dira", onartu du Merzek; izan ere, badirudi Scholzek ez duela CDU/CSUrekin koalizioa sortzeko asmorik.

Hauteskunde-mapak, bestalde, aldaketa bat erakutsi du boto-emaileen lehentasunetan. SPDko hautesle ohi asko aldatu dira CDU/CSUra, eta Berdeek babesa galdu dute, bai bloke kontserbadorearen mesederako, bai ezker parlamentarioaren (Die Linke) mesederako.

Eskuin muturraren inoizko emaitzarik onenak

Alemaniako hauteskundeek eskuin muturraren hazkundea (%10,4) berretsi dute, AfD herrialdeko bigarren indar politiko bihurtu baita. Alderdi ultraeskuindarrak Olaf Scholzen Alderdi Sozialdemokrata eta gainerako alderdi guztiak gainditu ditu, CDU izan ezik. AfDren gorakada bereziki nabarmena izan da Ekialdeko Alemaniako estatuetan, non Saxonia eta Turingia bezalako eskualdeetan botoen %35 baino gehiago lortu dituen.

"Emaitza horrek erakusten du herritarrek benetako aldaketa nahi dutela eta gobernuaren porrot egindako politikak errefusatzen dituztela", adierazi du Alice Weidel alderdiko presidentekideak. AfDk ia talde guztietako boto-emaileak erakartzea lortu du: %19 CDUtik datoz, %9 SPDtik eta %8 FDPtik, YouGov-en ikerketa batek dioenez.

Eskuin muturraren hazkundea gizartearen nahigabearen testuinguruan gertatu da, inflazioak, energia-krisiak eta xenofobiaren gorakadak markatutakoa. Bere diskurtsoak immigrazioaren gaitzespena eta euroeszeptizismoa ditu ardatz, eta gizonezkoengan eta hezkuntza-maila apalagoko pertsonengan izan du eragina bereziki, boto-analisien arabera. "Alemaniako hautesleak eskuinera joan dira argi eta garbi", ohartarazi du Wolfgang Merkel politologoak ARD kateari egindako adierazpenetan.

Eskuin muturraren gorakada erronka da bai Europar Batasunarentzat bai herrialdeko lidergo politikoaren ereduarentzat, gobernuaren eraketa zailtzen baitu Alemanian. Oraingoz, AfDk gobernutik kanpo jarraitzen du, baina bere programaren zati handi bat CDU eskuindarrari inposatzea lortzen du, eta oreka ezegonkorrekin gobernatu beharko du hark.