Espainiako Estatuko hamar familiatik hiruk baino ezin dezakete aurreztu, indarrean den inflazioaren eraginez

Aktualitatea / KRISI KAPITALISTA

Prezioen igoerak %30 gehiago eragin die diru-sarrera gutxien dituzten familiei, aberatsenei baino. Bitartean, lau energia-enpresa handienek %34 handitu zituzten euren irabaziak 2020. eta 2021. urteen artean, Oxfam Intermonen kalkulu berriek aditzera ematen dutenez. "Klase ertainen deskonposizioa" ondorioztatzen dute ikerketek.

ARGAZKIA / Heraldo de Aragón

2022/07/15 10:57

Inflazioa klase bereizketatik jaiotako fenomenoa den heinean, desberdin jokatzen du klase sozial bakoitzarekin, bereizketa horiek are gehiago sakonduz. Oxfam Intermon erakundearen azken txostenaren arabera, Espainiako Estatuko etxebizitza-unitateen ia erdiek aurreztu zezaketen prezioen igoera esponentzialaren aurretik, eta familia horiek diru-sarrera handienak zituzten bost hamarrenen artean zeuden. Prezioak igo ondoren, berriz, hamar unitate-familiarretik hiruk baino ezin dute aurreztu. Bestalde, garestitze jarraikorrak gehiago eragin die krisi honetara zailtasun sozioekonomikoekin heldu direnei. %30 gehiago murriztu du etxe pobreenen erosahalmena, aberatsenen aldean.

%10,2ra heldu zen inflazioa ekainean, azken 37 urteetako gailurrera. Gainera, bizi-baldintzei buruzko azken inkestak azken bost urteetako indizerik altuenean kokatzen zuen pobrezia edo gizarte-bazterketa arriskuan zegoen biztanleria, %27,8an. Hori 2020. urteari dagokion datua izaki, inflazioa berez txarra zen egoera baten erdian iritsi dela ikus daiteke.

Irabaziak biderkatzen

Bien bitartean, bada zorigaitzaz probesten denik, izan ere, "izugarri" igo omen dira finantzaren, farmazeutikaren, energiaren eta elikaduraren sektoreetako burgesiaren irabaziak. Oxfamek zehaztu duenez, Espainiako Estatuko lau energia-enpresa handienen diru-sarrerak %34 hazi ziren 2020. eta 2021. urteen artean. Are gehiago, 2021ean poltsikoratutako irabaziak aurreko bost urteetako batez bestekoaren bikoitza izan omen ziren. 2021eko martxotik 2022ko martxora bitartean, zentral hidroelektriko eta nuklearrek soilik, 6.500 milioi euroko aparteko irabaziak sortu zituzten. Repsolen kasuan, irabaziak hirukoiztu egin ditu 2022ko apirilaren eta ekainaren artean.

Aurrezkien lapurreta

2022ko urtarrilaren eta maiatzaren artean, %8,1 garestitu da erosketa-saskia. Gehiegizkoa ez badirudi ere, Espainiako Estatuko langile familia ugaritan hilero 8 euro gehiago ordaintzea bideraezina da; horren mugatuak dira euren soldatak, askotan oinarrizko beharrak asetzeko ere zailtasunak dituztela.

Familia horiek oinarrizko produktuak erostera bideratu behar duten errentaren zatia askoz ere handiagoa da erosahalmen handiagoa dutenena baino. Erosahalmenik txikiena duten etxebizitza-unitateetan, gaur egun %14 garestiagoa da pandemia aurreko kontsumo-patroi berari eustea. Etxe aberatsenen kasuan, erosketa-saskiaren prezioak ere gora egin du, baina %11.

Energia-gastua

2021eko neguaren aldean, familia guztiek gehiago ordaindu behar dute energiaren faktura. Horrek ere ez die denei berdin eragiten, ordea. Familia proletarioenetan energiaren kostuak pisu erlatibo handiagoa du, haien diru-sarrerak kontuan hartzen badira. 2022ko lehen hiruhilekoan soilik, errenta baxuenak dituzten etxebizitza-unitateen errenten %35 energia ordaintzean desagertzen zela kalkulatzen du Oxfam Intermonek.

Are gehiago esan daiteke, diru-sarrera txikienen hamarrekoa osatzen duten familia-unitateen %20 inguruk beren diru-sarreren erdia baino gehiago bideratu behar baitute kostu horiek ordaintzera. Hori 375.096 etxebizitza-unitate dira, eta Espainiako Estatuko familia bakoitzeko batez besteko bizikide kopurua 2,5 lagunekoa izanda, milioi bat pertsona ingururi buruz ariko ginateke.

Pobreen aurkako zerga

Sektore horiei berezkoa zaien kontsumo-patroia eta erosketa-saskiaren osaera dela eta, "Kontsumorako Produktuen Indize orokorraren ia bikoitza" ordaintzen ari direla ziurtatu du erakundeak. Are, ez da ahaztu behar diru-sarrerarik baxuenak zituzten biztanleen erosahalmena gorakada inflazionarioaren aurretik ere negatiboa zela jada. 2022ko prezioen igoerak, erosketa-saski berari eutsita, -%26 gehiago okerragotu du proletarioen erosahalmena, multzo aberatsenarena baino 3,5 aldiz gehiago.

Gehien garestitzen ari diren ondasunak, hain zuzen ere, nekez ordezka daitezkeenak dira. Zentzu horretan, txostenak proletarizazioaren eta proletalgoaren arteko desberdintasuna gogorarazten du, hurrenez hurren: "Familia batek oporretara joateari uko egin diezaioke, baina nekez egin diezaioke uko neguan berogailua pizteari edo fruta eta barazki freskoak erosteari, gutxieneko dieta osasungarria mantendu nahi badu".

Pitzadura handitzen

Bizibideen garestitzeak gehien zigortzen duen estratu soziala proletalgoa den arren, fenomenoa hortik harago doa. Zentzu horretan, "klase ertainaren" parametroetan kokatu izan diren segmentuen "aurrezteko gaitasunaren galera" nabarmentzen du Oxfamen txostenak. Familien aurrezteko ahalmenean izandako eragina diru-sarrera mailen arabera alderatzean, honakoa ikus daiteke: errentaren laugarren dezilera arte zerrendatutako etxe-unitateez gain (aurrezteko arazo larriak izaten dituztenak), bosgarren, seigarren eta zazpigarren deziletako unitateak ere aurrezteko gaitasuna galtzen ari dira, eta zorpetu egin beharko lukete lehengo kontsumo-mailari eusteko.

Beste muturrean, aberatsenen artean, aurrezteko gaitasun positiboa dago oraindik. Ikerketa burgesek aitortzen dutenez, Espainiako Estatuko errealitate berri horretan zera ariko litzateke gertatzen: "Klase ertainen endekapen handia, pobreenen eta aberatsenen arteko pitzaduraren areagotzea".