Erregaia eta gasa merkatzeko neurriek errenta handienei egiten diete mesede

Aktualitatea / ERREFORMAK

Espainiako Estatuko 2023rako Aurrekontu Orokorrek "defizita eta zor publikoa murrizteko tarte txikia" uzten dutela ohartarazi du EFAI Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independenteak. "Errealismo falta" nahiz "akatsak" ikusten ditu agintaritza fiskalak PSOEren eta Unidas Podemosen koalizio-gobernuak aurkeztutako zirriborroan. "Atzeraldi teknikoa" espero dute datorren urterako.

2022/10/26 18:01

Energiaren eta garraioaren prezioetan eragiten duten neurriak ez dira errenta apaleneko sektoreetan zentratzen, Erantzukizun Fiskaleko Agintaritza Independentearen (EFAI, Airef, gaztelaniazko sigletan) arabera. Izan ere, faktura elektrikoa merkatzeko hartu dituzten erabakiak modu homogeneoan banatzen dira errenta-mailaren arabera, eta, beraz, gasaren, erregaiaren edo garraio publikoaren gaineko neurriak errenta handiagoko etxeen gain jausten dira hein handi batean.

Era berean, inflazioak eragindako errenta-galera konpentsatzeko programetan fokalizazio-maila ugari egon daitezkeen arren, antzeko ondorioak aurki daitzeke ia errenta-tarte guztietan. Familia-unitate pobreenetara bideratutako zenbatekoa % 17koa da, eta aberatsenei zuzendutakoa, aldiz, %1ekoa. Beraz, diru-sarrera baxuenak dituztenei hein batean eragiten badie ere, errenta altuek "neurrien kostuaren zati handi bat" xurgatzen dutela ziurtatu du erakundeak.

Kasurik paradigmatikoenetako bat erregaien dirulaguntzarena izan daiteke. "Neurri horren onuradun nagusiak errenta handiena duten familiak dira, ibilgailu gehiago baitituzte jabetzan eta gehiago erabiltzen baitituzte", azaldu du EFAIren aurrekontu-azterketarako ataleko zuzendari Ignacio Fernandez-Huertasek El País egunkariaren Cinco Días atalean.

Bestalde, Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera (GDS), 200 euroko laguntza edota gizarte-bonu termikoa bezalako neurriak ere badaude. Horien zerga-eragina, normala den bezala, errentaren araberako dezil baxuenetan kontzentratzen da. Horrek ez du esan nahi, ordea, aipatutako politikak eraginkorrak direnik. Gizarte Zerbitzuetako zuzendaritzak jakinarazi dutenez, Espainiako Gobernuak GDSren lau eskaeretatik bat baino ez du onartzen. Are gehiago, dirulaguntza hori pobrezia egoeran dagoen biztanleriaren %13,3k bakarrik jasotzen dutela salatu dute.

Desoreka makroekonomikoa

Neurri horien guztien kostua ez da hutsala. Agintaritza fiskalak bere kezka azaldu du txostenean, "finantza publikoaren desoreka" iragarriz. Ohararazi duenez, Espainiako Estatuak "tarte txikia" du defizit zein zor publikoen mailak murrizteko. Asko jota, krisialdiaren aurkako neurri guztien aldi baterako izaera onartuta, defizita ehuneko 1,3 puntu inguru murriztu liteke 2023an, Barne Produktu Gordinaren (BPG) %3,3ra arte.

Hori bai, agertoki okerragoak ere posible dira, non zerga-saldo negatiboa 2022koaren antzeko mailan egongo litzatekeen, %4,6 inguruan. Aukera hori "gero eta seguruagotzat" jotzen dute adituek. Ondorioz, %3tik gorako defizita eragingo luke, berau murrizteko "aukera urriekin". Bestelako neurririk gabe, BPGaren gaineko zor publikoaren murrizketaren erritmoa ere moteltzen ari da, %109 inguruan egonkortuta.

Kontu irrealak

Espainiako Gobernuak Aurrekontu Plan bat bidali zion Europar Batzordeari, bi agertoki posibleren aurreikuspenarekin. Batak, orohar, kontu publikoen zifrak onartzen zituen, zeinetan krisiaren aurkako neurri nagusien amaiera 2022ko abenduaren 31rako finkatzen baitzen. Besteak, ordea, gizarte-ezkutua luzatzea aurreikusten zuen, har zitezkeen neurrien kostuarekin batera. Bigarren eszenatoki hori da sinesgarriena EFAIren ustez. Gauzak, horrela, zalantzan jarri ditu Pedro Sanchezen gobernuaren aurreikuspenak: 2025ean defizita %3tik behera jaistea espero duela dio.

"Akatsekin" eta "errealismo faltarekin" datozela ondorioztatu du Agintaritza Fiskalak. 2022rako erabiltzen diren diru-sarrera ofizialen aurreikuspenak benetan izango direnen azpitik daudela ohartarazi du, "argi eta garbi". Gainera, horiek ez dira bat ez datozen kontu bakarrak. Errenta aberatsenen gaineko zergak, esate baterako, 1.270 eta 1.370 milioi euro bilduko ditu datozen bi urteetan, hurrenez hurren. Diru-sarrera horiek, ordea, ez daude Madrilen kontuetan jasota, 1.500 milioi euroko bilketa aurreikusten baita han.

Atzeraldi teknikoa 2023an

EFAIk Espainiako Estatua atzeraldi teknikoan sartzea espero du, ia berehala. BPGaren hazkundea uztailetik irailera zero ingurukoa edo oso txikia izan ondoren, negatiboan sartuko da 2022ko laugarren hiruhilekoan eta 2023ko lehenengoan. Horrela, ondoz ondoko sei hilabeteko beherakadarekin kateatuko da. Aurrekoa atzeraldiaren definizio tekniko ofiziala da, Agintaritza Fiskalaren analisi makroekonomikoaren ataleko zuzendaritzak gogora ekarri duenez. Zehazki, hurrengo bi hiruhilekoetan ekonomia %0,2 eta %0,3 artean jaitsiko dela uste du, gobernuak espero duena baino baino hazkunde erreal txikiago baten eskutik.